Τα Καπετανιανά είναι χτισμένα σε μια πραγματικά προνομιούχα θέση, σε ένα φυσικό «μπαλκόνι» με απέραντη θέα στο Λιβυκό πέλαγος και στην ιερή κορυφή του Κόφινα. Εδώ που ο ορίζοντας συναντά τη θάλασσα και τον πέτρινο όγκο των Αστερουσίων, συναντιέται και η ιστορία με τον μύθο και η πνευματικότητα με τη σύγχρονη κρητική φιλοξενία.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν αδιάκοπη ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή των Καπετανιανών από τα μινωικά χρόνια μέχρι σήμερα. Στην περιοχή κατέφυγαν οι λεγόμενοι «Ετεοκρήτες», οι γνήσιοι Κρήτες, μετά την κάθοδο των Δωριέων, ενώ η κατοίκηση συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια των γεωμετρικών, αρχαϊκών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων.
Στα χριστιανικά χρόνια, η περιοχή θα προσελκύσει αναχωρητές και ασκητές και γίνεται σημαντικό κέντρο πνευματικότητας . Στη θέση του σημερινού οικισμού ιδρύθηκε η Μονή του Βαθμού που θα δώσει στη συνέχεια τη θέση της στην «Παναγία του Κύριε Ελέησον». Σταδιακά, το μοναστήρι μετατρέπεται σε χωριό με επίκεντρο την εκκλησία της Παναγίας, αλλά ερημώνεται το 1744 μετά από αλλεπάλληλες επιδημίες πανούκλας και υπό τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούν επί Τουρκοκρατίας.
Η ζωή επιστρέφει στο χωριό μετά την επανάσταση του Δασκαλογιάννη, όταν κάτοικοι του Ασφέντου Σφακίων μεταναστεύουν εδώ και ιδρύουν τα «Μικρά Σφακιά», τα οποία μετονομάζονται σε «Καπετανιανά», λόγω της ιδιαίτερα ενεργής δράσης των κατοίκων του σε όλες τις μεγάλες επαναστάσεις του 19ου αι. Η γερμανική κατοχή ανέκοψε την ανάπτυξη και ακμή του χωριού, με πολλούς κατοίκους του να το εγκαταλείπουν, όμως τα τελευταία χρόνια, και με τη συμβολή της «Θαλόρης», απέκτησε ξανά νέα ζωή και έγινε πόλος έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο.
Περπατήστε στα γραφικά στενά του χωριού, μέρος του οποίου αποτελούν και οι ξενώνες της Θαλόρης, επισκεφτείτε την υπέροχα εικονογραφημένη εκκλησία της Παναγίας, γνωρίστε τους φιλόξενους κατοίκους του χωριού, γευτείτε τα προϊόντα που παράγουν, και βέβαια, απολαύστε την άπλετη θέα που προσφέρει μαγικές εικόνες κάθε εποχή του χρόνου: από τον Κόφινα που λούζεται σε πορφυρά χρώματα κατά τη δύση, μέχρι έναν από τους πιο εντυπωσιακούς έναστρους ουρανούς που έχετε δει ποτέ, κι από τις φαντασμαγορικές καταιγίδες με τους εκατοντάδες κεραυνούς να σβήνουν στο Λιβυκό, μέχρι το αδιάκοπο πέρασμα των σύννεφων με φόντο το σμίξιμο ορίζοντα, βουνού και θάλασσας.
